Glukoza (cukier)

70-115 mg/dl

Badanie glukozy we krwi jest pomocne w diagnostyce cukrzycy. Wzrost stężenia wywołują: cukrzyca, zaburzenia tolerancji glukozy; ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki, oparzenia, stres. Spadek stężenia może być wywołany: przedawkowaniem insuliny lub nieprzyjęciem posiłku po podaniu leku, przedawkowaniem doustnych leków przeciwcukrzycowych; niedoczynnością hormonalną przysadki, nadnerczy, alkoholizmem, toksycznym uszkodzeniem wątroby, zatruciem muchomorem sromotnikowym.

Cholesterol

 140-200 mg/dl LDL( cholesterol „ zły) poniżej 130 mg/dl HDL (cholesterol „dobry”) powyżej 40 mg/dl

Jest produkowany w wątrobie lub dostarczany z pożywieniem. Z niego powstają m.in. hormony sterydowe, żółć. Nadmiar cholesterolu powoduje odkładanie się jego złogów w naczyniach, co może prowadzić do miażdżycy i innych chorób. Wynik badania cholesterolu powyżej normy świadczyć może ponadto o niewydolności nerek, przewlekłym zapaleniu trzustki,  niedoczynności tarczycy, cukrzycy, alkoholizmie. Spadek cholesterolu całkowitego wywołują choroby wątroby: marskość, toksyczne uszkodzenie wątroby, głodówki.

Trójglicerydy

 50-200 mg/dl

Wzrost stężenia może występować przy cukrzycy, otyłości, niedoczynności tarczycy, niewydolności nerek, zapaleniu trzustki, nadużywaniu alkoholu, dnie moczanowej, zażywaniu pigułek antykoncepcyjnych. Spadek stężenia może być stwierdzany u osób przewlekle chorujących.

Białko całkowite (B.c.,TP.)

 6,0-8,0 g/dl

Białko to  ważny składnik osocza utrzymujący ciśnienie wewnątrz naczyniowe. Ulega stałej odnowie i degradacji. Wzrost jego stężenia może być podwyższony przy przewlekłych chorobach zapalnych, znacznym odwodnieniu organizmu. Spadek mogą powodować niewłaściwe żywienie, niedożywienie, jadłowstręt, a także przewlekłe stany zapalne jelit, zespół nerczycowy, oparzenia, choroby wątroby.

Fibrynogen

200-500 mg/dl

To białko produkowane w wątrobie, które uczestniczy w procesie tworzenia skrzepu. Wzrost może występować podczas ciąży (objaw prawidłowy), miesiączki, w stanach zapalnych, zespole nerczycowym, w niektórych nowotworach. Spadek w stanach po zabiegach operacyjnych, ciężkich infekcjach, marskości wątroby.

Bilirubina całkowita

 0,2- 1,0 mg/dl

To  żółty barwniki pochodzący z rozpadu krwinek czerwonych. Wzrost stężenia bilirubiny całkowitej może być spowodowany zapaleniem dróg żółciowych, żółtaczką, wysoką gorączką, uszkodzeniem wątroby.

Kreatynina

 0,7-1,4 mg/dl

Wzrost obserwuje się po wysiłku fizycznym, w niewydolności nerek, przy zatruciach i stosowaniu leków. Spadek może być spowodowany głodówką, stosowaniem kortykosterydów.

Kwas moczowy

2,5-8,0 mg/dl

Wzrost może być obserwowany przy dnie moczanowej, nowotworach, niewydolności nerek,  leczeniu cystostatykami. Spadek przy niewydolności nerek, stosowaniu diuretyków, czasami może nie mieć znaczenia klinicznego.

Mocznik

15-45 mg/dl

Oznaczenie mocznika jest pomocne w diagnostyce chorób nerek. Wzrost stężenia ma miejsce w przypadku ostrych i przewlekłych chorób nerek, utrudnionym odpływie moczu, diecie bogatej w białka. Zmniejszenie może być konsekwencją niedoborów białkowych, ostrych uszkodzeń wątroby.

Aminotransferaza alaninowa (AIAT, ALT, GPT)

 5-40 U/l

To enzym występujący w dużych ilościach w wątrobie. Jego wzrost może świadczyć o toksycznym lub wirusowym uszkodzeniu wątroby, marskości wątroby, zapaleniu trzustki, niedotlenieniu, w zawale serca, mononukleozie zakaźnej.

Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT, AST, GOT)

 5-40 U/l

To enzym, którego najwyższe stężenia występują m.in. w mięśniu sercowym. Jego wzrost występuje przy zawale serca, zapaleniu mięśnia sercowego, wirusowym zapaleniu wątroby, zapaleniu trzustki, dróg żółciowych, mononukleozie, chorobach mięśni szkieletowych (miopatie, dystrofie), upiciu alkoholem.

Dehydrogenaza mleczanowa (LDH, LD)

 120-230 U/l

To enzym występujący we wszystkich komórkach organizmu. Jego wzrost występuje przy zawale, wirusowym zapaleniu wątroby,  uszkodzeniu mięśni, zapaleniu płuc.

Fosfotaza kwaśna (ACP, FK)

 0,1-0,63 U/l

 To enzym obecny w lizosomach prawie wszystkich komórek.  Jego wzrost występuje  przy  chorobach prostaty, jelita, piersi, chorobach kości, osteoporozie.

Gamma -glutamylotransferaza (GGT)

 Kobiety 5-36 U/l, mężczyźni: 8-61 U/l

Wzrost może być skutkiem ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki, ostrego zapalenia wątroby,  mononukleozy zakaźnej, choroby wrzodowej, choroby alkoholowej, leczenia lekami przeciwpadaczkowymi i przeciwgruźliczymi.

Kinaza kreatynowa (CK)

 Kobiety 40-285 U/l , mężczyźni: 55-370 U/l

Wzrost może pojawić się przy zawale mięśnia sercowego zatruciu muchomorem sromotnikowy, tlenkiem węgla, urazach mięśni, po operacjach, w niedoczynności tarczycy.

Potas (K)

 3,5-5,0 mmol/l

Wzrost stężenia ( hiperkalemia) może być spowodowany rozległym urazem tkanek, niewydolnością nerek, niedotlenieniem, głodówką.  Spadek stężenia (hipokalemia) może występować przy biegunkach, wymiotach, chorobach jelit, lekach moczopędnych, steroidowych.

Sód (Na)

135-145 mmol/l

Wzrost stężenia może występować przy niewłaściwie leczonej cukrzycy, niewydolności nerek, chorobach układu krążenia, odwodnieniu, nadmiernym poceniu się,gorączce, biegunce.  Spadek stężenia- przy oparzeniach, wymiotach i biegunce.

Żelazo (Fe)

 50-175 mikrogramów/dl

Wartości żelaza są niższe u kobiet niż u mężczyzn, a u obu płci ulegają obniżeniu z wiekiem. Stężenie żelaza wykazuje też zmienność dobową. Wzrost stężenia może być wynikiem przyjmowania preparatów żelaza, zatruć żelazem, niedokrwistości hemolitycznych, chorób wątroby. Spadek może być skutkiem niedokrwistości z niedoboru żelaza, ostrych i przewlekłych zakażeń, zespołu nerczycowego, niewydolności nerek, chorób tkanki łącznej, niedoboru witaminy C, chorób nowotworowych.

Badanie

Norma dla osoby dorosłej

Interpretacja

Krwinki czerwone RBC

kobieta: 4,2-5,4 x 10¹²/l; mężczyzna: 4,7-6,1 x 10¹²/l

Wzrost ich liczby może oznaczać czerwienicę, rzadką chorobą spowodowaną nowotworowym rozrostem krwinek czerwonych, przy wadach serca, przewlekłych chorobach płuc, niektórych chorobach nerek i wątroby. Częściej spotykany jest spadek liczby czerwonych krwinek (niedokrwistość), który może być wywołany utratą krwi, niedoborem witaminy B₁₂ lub kwasu foliowego, niedobórem żelaza, ciążą, chorobami przewlekłymi.

Krwiniki białe WBC

4,0-10,8 x 10⁹/l

Podwyższenie ich liczby może występować przy zakażeniach, stanie zapalnym, urazie, oparzeniu, stresie, po wysiłku, w ciąży, w nowotworach, w niektórych hematologicznych zespołach rozrostowych. Spadek ilości krwinek białych może pojawiać się przy uszkodzeniu szpiku, w niektórych chorobach zakaźnych, wyniszczeniu w niektórych chorobach nowotworowych

OB

do 15 mm

Za wysoką wartość powodować mogą stany zapalne, zakażenia, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, zawał mięśnia sercowego, urazy, złamania kości, niedoczynność i nadczynność tarczycy. Również u kobiet podczas miesiączki, w czasie ciąży, okresu połogu. Zmniejszenie wartości OB występuje w przewlekłej niewydolności krążenia, chorobach alergicznych

Hematokryt HCT,HT, PCV

kobieta: 37-47 %, mężczyzna 42-52 %

Wyższa wartość może być spowodowana przez: wzrost liczby krwinek czerwonych, występuje przy przewlekłych chorobach płuc, niektórych nowotworach nerek, przy uporczywych wymiotach, biegunkach, przy długotrwającym przebywaniu na dużych wysokościach. Spadek poziomu hematokrytu może być spowodowany przez: zmniejszenie liczby krwinek czerwonych - niedokrwistości, występowaniu krwawień, przy przewodnieniu

Hemoglobina HGB,Hb

kobieta:11,5-16,0 g/dl; mężczyzna: 12,5-18,0 g/dl

Wzrost przy nadkrwistości, odwodnieniu. Spadek spowodowany jest najczęściej niedokrwistością, anemią

Liczba płytek krwi PLT

130-450 x 10⁹/l

Wzrost,  nadpłytkowość (trombocytoza) występować może w przewlekłych stanach zapalnych, gorączce, po wysiłku fizycznym, w niedoborze żelaza, w przebiegu niektórych nowotworów. Spadek (trombocypenia) występować może przy niedoborze witaminy B₁₂ lub kwasu foliowego, infekcjach, HIV, niewydolności nerek, wątroby

Bazocyty- granulocyty zasadochłonne BASO

0-0,2 x 10⁹/l

Wzrost występuje w stanach alergicznych, przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodziejących zapaleniach jelit, niedoczynności tarczycy. Wynik poniżej normy może się pojawiać w ostrych infekcjach, zapaleniu płuc, stresie.

Eozynocyty - granulocyty kwasochłonne EOS

0-0,45 x 10⁹/l

Wzrost mogą wywoływać choroby alergiczne, zakaźne, pasożytnicze, łuszczyca oraz zażywanie leków np. penicyliny. Spadek może być spowodowany ostrym zakażeniem, wysiłkiem fizycznym, stresem.

Neutrocyty - granulocyty obojętnochłonne NEUT

1,8-7,7 x 10⁹/l

Wzrost może występować przy zakażeniach bakteryjnych i wirusowych, chorobach nowotworowych, po urazach, krwotokach, zawałach, w chorobach metabolicznych, po lekach, u palaczy. Spadek obserwuje się w niedokrwistości, zakażeniach grzybiczych, wirusowych (AIDS, grypa, różyczka), bakteryjnych (gruźlica).

Limfocyty LYMPH

 1,0-4,5 x 10⁹/l

Wzrasta przy krztuścu, mononukleozie, gruźlicy, odrze, śwince, gruźlicy, kile, różyczce, niektórych białaczkach. Spadek mogą wywołać ciężkie zakażenia wirusowe, stosowanie kortykosteroidów.

Monocyty MONO

 0-0,8 x 10⁹/l

Wzrost może być spowodowany: gruźlicą, kiłą, brucelozą, mononukleozą, zakażeniami pierwotniakowymi, urazami chirurgicznymi, kolagenozami, chorobą Crohna, nowotworami. Spadek  infekcje, stosowanie glikosterydów.

Rozkład objętości krwinek czerwonych RDW

 11,5-14,5 %

Wzrost występuje w niedokrwistości z niedoboru żelaza, po utracie krwi lub po leczeniu witaminą B₁₂ lub kwasem foliowym.

Średnia objętość krwinek czerwonych MCV

kobiety 81-99fl mężczyźni 80-94 fl

Wzrost powyżej 110 fl może być obserwowanym w niedokrwistości megaloblastycznej związanej z niedoborem witaminy B₁₂ lub kwasu foliowego. Spadek poniżej 80 fl może świadczyć o niedokrwistości z niedoboru żelaza.

Średnia zawartość hemoglobiny MCH

 27-31 pg

Wzrost może wystąpić w niedokrwistościach. Spadek przy zaburzeniach wodno-elektrolitowych.

Średnie stężenie hemoglobiny MCHC

 33-37 g/dl

Wzrost przy stanach hipertonicznego odwodnienia. Spadek może wystąpić przy niedokrwistości z niedoboru żelaza, przy zaburzeniach wodno-elektrolitowych.